Emissie stopt niet bij landsgrenzen

Emissie stopt niet bij landsgrenzen. Toch wil het Westen de kenniseconomie het liefst verplaatsen, met als gevolg dat er geen mogelijkheid is om de problematiek rond stikstofuitstoot aan te pakken. Door vervuilende bedrijven te sluiten, kunnen we op landsniveau dan misschien wel zeggen: ‘het probleem is opgelost’, maar we houden onszelf voor de gek aangezien ergens anders op de wereld het probleem in alle weerbarstigheid en heftigheid opnieuw de kop opsteekt. De kracht van het Westen is júist onze kenniseconomie, we mogen trots zijn op de vele innovatieve initiatieven door welopgeleide mensen, die vanuit de generatie die zij zijn willen bijdragen aan een haalbare en betaalbare energietransitie.

Westerse landen zijn dominanter vergeleken met minder welvarende economieën. Wij onderkennen bovendien dat we, onder grote druk, een voorbeeldfunctie te vervullen hebben. Maar vervolgens gaan we wél het probleem verplaatsen, terwijl het juist een uitgelezen kans is om met alle aanwezige kennis en financiële mogelijkheden die het Westen rijk is de problematiek daadwerkelijk aan te pakken en zo ook minder welvarende landen kunnen ondersteunen in het oplossen van diezelfde problematiek. Op die manier kunnen we veel efficiënter en sneller bijdragen aan een betere wereld. Want zeg nu zelf: dat is toch een veel beter vooruitzicht dan wanneer we zeggen: ‘niet in onze achtertuin!’? Daarbij haal je door een bedrijf weg te jagen een goedlopende motor uit een welvarende maatschappij, waarbij onderaan de streep een gehele keten financieel wordt benadeeld. Dat is niet alleen ten nadele van de ontwikkeling van ons eigen land, maar zeker ook van die van andere landen. Helemaal als het om de omvang gaat van grote spelers als Tata Steel.

Het oplossen van de stikstofproblematiek en de energietransitie in goede banen leiden, heeft alleen maar zin als je landen verenigt met elkaar om de problematiek stelselmatig op te lossen en geleverde bijdragen te maximaliseren. Op mondiaal niveau ben je namelijk in staat om met een zeer grote kennis- en financiële slagkracht de problematiek globaal oplossen. Je moet daarvoor wel over landsgrenzen durven te kijken, want als je bijvoorbeeld in Limburg woont heb je wel degelijk te maken met neveneffecten van het sterk geïndustrialiseerde Ruhrgebied, dat hemelsbreed nog geen 100 kilometer verderop ligt. Maar het zou naïef zijn om te denken dat mondiale samenwerking geen uitdagingen met zich meebrengt. Samenwerking kent wel degelijk beperkingen door verschillen in nationale problematieken die bijdragen aan een te hoge emissie en verschillen in de manier van meten. Hier schuilt ook het gevaar dat we teruggaan naar een geïsoleerde situatie, terwijl isolatie op landsniveau niet opgaat omdat het de hele wereld betreft.

De bewustwording en erkenning van de stikstofproblematiek staan inmiddels bij iedere belanghebbende hoog op de agenda. Wat nu rest is de invulling ervan. En die kunnen we met elkaar realiseren, maar wel vanuit een gedegen plan en niet in de vorm van politici met een onrealistische verkiezingsretoriek, zoals bijvoorbeeld de stekker uit Tata Steel trekken. Als je op korte termijn iets wil nastreven, zie je het groter geheel niet en wordt er ook niets opgelost. Zo leggen sommige actiegroepen druk bij belanghebbenden om te forceren dat een probleem op korte termijn hoger op de agenda komt te staan. Dat is hun goed recht. Alleen de wijze waarop dat gebeurt en het middel dat ingezet wordt, is kwalijker dan het probleem en saboteert het komen tot een goede oplossing. Bedrijven als Tata Steel hebben allesbehalve tegengestelde belangen als het aankomt op het terugdringen van emissie, maar de realisatie in de praktijk is niet zo eenvoudig als die actiegroepen vaak denken.

Maar ook gigantisch bureaucratische trajecten, zoals omgevingsvergunningen van gemeenten en de rijksoverheid, saboteren de doorloopsnelheid van projecten die leiden naar een oplossing. Het formele deel prevaleert maar al te vaak boven het realiseren van doelstellingen. Overheidsinstanties hebben wat dat betreft boter op hun hoofd, zijn niet in staat om processen dermate soepel te laten verlopen, dat het geen hinder vormt in het effectief oplossen van problemen. Kijk alleen al naar het Europees beleid, waar op landsniveau bepaald kan worden of een bedrijf wel of geen steun krijgt. Zo krijgt Tata Steel in het Verenigd Koninkrijk 600 miljoen euro aan overheidssteun, terwijl het in Nederland juist erg lastig is om overheidsgeld vrij te maken om een probleem op te lossen. Er wordt vaak voorbij gegaan aan het feit dat het juist een investering is vanuit een nationale overheid in een stukje groener maken van de wereld en het ontwikkelen van het land zelf, door alle aanpalende bedrijven en scholen die voordeel hebben van Tata Steel. Het stikstofprobleem isoleert zich niet op bedrijfs-en landsniveau, het treft ons allemaal. Linksom en rechtsom! Toch is het nu een ordinair gevecht geworden, zónder dat de overheid een hand uitsteekt voor een snelle en effectieve oplossing. Ze lijken maar niet te willen inzien dat ze mede-eigenaar zijn van het probleem, de overheid legt het probleem-eigenaarschap vooralsnog alleen bij bedrijven neer, wat enorme impact heeft op de doorlooptijd voor het kunnen oplossen van de problemen. Mede veroorzaakt door een wirwar aan regelgeving en beschikbaarheid van geld.

Hoe clichématig het ook mag klinken: fundamentele stappen kun je alleen maken door vanuit het perspectief met elkaar in gesprek te gaan en vast te stellen welke elementen er nodig zijn om de problematiek op te lossen. Iedereen heeft hierin zijn eigen aandeel, het is belangrijk dat iedereen dat ook van elkaar erkent. De realiteitszin over mogelijkheden en het tijdspad vervaagt door de heersende beeldvorming, dat de sleutel tot de oplossing enkel en alleen bij het bedrijfsleven ligt. Nu is ons land rijk aan krachtige bedrijven die, elk vanuit hun eigen deelgebied, prima in staat zijn een bijdrage te leveren aan de oplossing. Ze weten elkaar ook te vinden. Maar in the end of the day gaat het om beschikbaarheid van geld én de mogelijkheid om vanuit regelgeving problemen op te lossen.

Natuurlijk kunnen bedrijven onderling nog veel meer stappen zetten. En dan niet alleen voorbehouden aan het element emissies, maar ook de oplopende temperaturen en de toename van natuurrampen, vraagt veel van mensen, bedrijven en instanties om ook met die problemen aan de slag te gaan en (preventief) op te lossen. Het bewustzijn bij bedrijven is absoluut groeiende, maar met het oog op de toekomst vereist het onverminderd een bedrijfsoverschrijdend zicht op hoe er naar dingen gekeken wordt. Zo bundelen wij binnen TBK Group op verschillende bedrijfsonderdelen onze krachten, met als resultaat een betere, efficiëntere oplossing, omdat er simpelweg geen tegengesteld belang is. Door integraal naar oplossingen te kijken, vervagen binnen onze eigen organisatie de grenzen en vindt er een kruisbestuiving plaats door kennisdeling op afzonderlijke, specialistische gebieden. Want waarom zou je het wiel telkens opnieuw uitvinden, als je de benodigde kennis kunt verkrijgen via bestaande kanalen binnen een (eigen) keten?

Het is uiterst belangrijk om onze kenniseconomie te blijven koesteren, beschermen en ontwikkelen in plaats van bedrijven weg te jagen en daardoor de in gang gezette, oplossingsgerichte keten te breken. Laten we ophouden met het focussen op tegenstellingen. Die monden alleen maar uit in stagnaties door allerlei partijen die aan beeldvorming doen, maar effectief niks bijdragen aan de oplossing. We moeten de doelstelling achter emissies juist als een gezamenlijk probleem zien. Vanuit dat gezamenlijk probleem kunnen álle individueel betrokken partijen hun krachten bundelen. Dus: verenig je krachten, neem verantwoordelijkheid daar waar je invloed op hebt, wees eigenaar van het probleem en handel daar ook naar. Als we nu eens op die manier tegen de problematiek gaan aankijken, zal dat de meest snelle manier zijn om het stikstofprobleem het hoofd te bieden!