De Nederlandse industrie werkt aan een systeem om onderling afspraken te maken over het tijdelijk terugschroeven van het gasverbruik. Dat is volgens de VNCI en VEMW nodig om voorbereid te zijn op een mogelijk tekort aan gas als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Het kabinet heeft maandag het eerste niveau van een ’gascrisis’ uitgeroepen. Daarmee is het ’Bescherm- en Herstelplan Gas’ in werking getreden.
Deze stap volgt op de forse reductie van Russisch Gas (60%) uit de Nordstream pijpleiding en moet Nederland zo goed mogelijk voorbereiden op de winterperiode die over ruim 3 maanden ingaat. Het kabinet heft per direct de productiebeperking (35%) voor kolencentrales op om gas te besparen voor het vullen van de gasopslagen, kondigt een nationaal doel voor energiebesparing aan, alsmede een tijdelijke gasbesparingstender voor de grootverbruikers. VEMW stelt vast dat het kabinet de ernst van de gascrisis inziet en noodzakelijke gasbesparende maatregelen neemt.
Uitruil gasrechten
Grootverbruikers van gas willen met het onderlinge systeem voorkomen dat de overheid bepaalt welke bedrijven in een noodsituatie tijdelijk of voor langere tijd afgesloten worden, meldt De Limburger. De koepelorganisatie van de chemische industrie VNCI en de belangenbehartiger van zakelijke energie- en waterverbruikers VEMW pleiten voor een zogenoemd tendersysteem, waarbinnen een soort van uitruil van ‘gasrechten’ kan plaatsvinden tussen bedrijven onderling.
Paardenmiddel
„Gedwongen afschakelen is een paardenmiddel, wat je ten koste van bijna alles moet proberen te voorkomen. Door gebruik te maken van deze regeling kan de inwerkingtreding van het noodplan worden uitgesteld of vermeden worden”, zegt VEMW-directeur Hans Grünfeld tegen radiozender BNR, die het nieuws als eerste naar buiten bracht.
Grünfeld doelt op het voornemen van de rijksoverheid om tijdens een noodsituatie bedrijven aan te wijzen die van het gas af moeten. Die mogelijkheid is vastgelegd in het Bescherm- en herstelplan gas uit 2019. Dit noodplan moet voorkomen dat huishoudens, essentiële bedrijven en bijvoorbeeld ziekenhuizen in de problemen komen.
Chemelot positief
Minister Rob Jetten (D66, Klimaat en Energie) is sinds februari in gesprek met de zestig grootste gebruikers van gas binnen de Nederlandse industrie. Tot de grootverbruikers behoort ook chemiecomplex Chemelot in Geleen. Chemelot noemt het nieuwe plan van de branchekoepels positief. „Zo’n systeem is prima geschikt om gecontroleerd af te schalen, zodat de economische risico’s worden verminderd”, aldus een woordvoerster tegen De Limburger.
Vergoeding voor bedrijven
Onderdeel van het plan van de branche is een vergoeding voor bedrijven die hun gasverbruik terugschroeven. Of het Rijk daarvoor de portemonnee moet trekken, is onduidelijk. „Het ligt voor de hand dat er een compensatieregeling komt. We zijn daarover in gesprek met alle partners, ook de rijksoverheid”, laat een woordvoerder van de VNCI weten. Volgens Chemelot ligt de bal wat compensatie betreft nadrukkelijk bij de rijksoverheid.
De branchekoepel brengt op dit moment in kaart wie er wel of niet makkelijk kan afschalen. Daarbij moet ook blijken of er bedrijven zijn die nu al hun gasverbruik kunnen en willen terugbrengen.
