Groene waterstof uit zeewater is een unieke proef. Een proef die NEL Hydrogen, InVesta, Hatenboer, Iv-Offshore & Energy, Emerson Automation Solutions, Nexstep, Neptune Energy, Gasunie, Noordgastransport, NOGAT, DEME Offshore, TAQA en Eneco samen uitvoeren.
De Noordzee is de eerste plek ter wereld waar als proef een waterstoffabriek op zee wordt gebouwd. Ruim 10 kilometer uit de kust van Den Haag gaat de PosHYdon-installatie groene waterstof produceren uit duurzame elektriciteit, opgewekt door wind en zon. Dit is een eerste stap naar grootschalige waterstofproductie uit wind op zee.
Goedkoper transporteren
Er komen steeds meer windparken op zee en steeds verder uit de kust. Maar hoe krijg je die elektriciteit het beste aan land? Via elektrolyse van zeewater kan elektriciteit worden omgezet en getransporteerd via bestaande gasleidingen. Transport van zulke waterstofmoleculen is een stuk goedkoper dan elektriciteit transporteren via elektriciteitskabels vanaf windparken op zee naar het land.
Duurzame energiebron
In industriële processen kan aardgas vervangen worden door waterstof. Dat vermindert de CO2-uitstoot. Op termijn kan waterstof ook worden ingezet voor zwaar transport over de weg, water en mogelijk de lucht. En het handige is dat de energie kan worden opgeslagen, om overbelasting van het elektriciteitsnet tijdens piekmomenten te voorkomen.
Nieuw leven voor oude pijpleidingen
Offshore wind moet onze belangrijkste duurzame energiebron worden, nog groter dan wind op land, zon, geothermie en biomassa. Wat goed uitkomt is dat op de Noordzee veel platforms staan die aan het eind van hun levensduur zijn. Hoewel deze afgebroken dienen te worden, liggen de gaspijpleidingen er nog. Die gaspijpleidingen zijn inzetbaar voor het transport van waterstof, alvorens ze definitief worden opgeruimd.
Van land naar zee
Het onderzoek en de pilot voor grootschalige productie van waterstof op zee vond plaats bij het Investa Expertise Centrum in Alkmaar. Na uitvoerig onderzoek en een succesvol resultaat is het tijd voor de volgende fase. De elektrolyse-installatie bevindt zich inmiddels op het productieplatform Q13a van Eni. Klaar om grootschalige waterstof op zee te gaan onderzoeken en uiteindelijk te realiseren. Dit producerende productieplatform is het eerste platform op de Nederlandse Noordzee dat volledig is geëlektrificeerd.
3 in 1
PosHYdon integreert daar drie ‘offshore’ systemen, namelijk offshore wind, offshore gas en offshore waterstof. TNO ontwikkelde het concept binnen het North Sea Energy-programma en voert het testprogramma uit. TNO doet een haalbaarheidsstudie om kennis op te doen en de potentie van waterstof op grote schaal op de Noordzee te ontsluiten. Grootschalige waterstofproductie op zee zou tussen 2030 en 2035 werkelijkheid kunnen worden, afhankelijk van investeringen. De focus ligt op deze offshore pilottest, die waardevolle lessen zal opleveren voor het consortium van 15 partners om toekomstige installaties te verbeteren op het gebied van efficiëntie en kosteneffectiviteit. De installatie krijgt de capaciteit van één megawatt. De impact op het milieu is positief, want elke duurzame geproduceerde kilogram waterstof bespaart tien kilo CO2 ten opzichte van waterstof dat geproduceerd is uit aardgas.
Nieuwe inzichten
Door het PosHYdon-project, en de samenwerking, leert het team wat de benodigde vervolgstappen zijn richting grootschalige groene waterstofproductie op zee. Denk aan het dynamische gedrag van een waterstofproductie-installatie, gekoppeld aan windparken op zee. Ook krijgen ze inzicht in de kosten voor het installeren en onderhouden van waterstofproductie op zee.
Economische voordelen
Als deze PosHYdon-proef slaagt, heeft dat veel economische voordelen.
- Tennet hoeft minder te investeren in dure kabels en andere elektriciteitsinfrastructuur;
- Transport van waterstof kan gedeeltelijk via bestaande leidingen. Zo krijgen de eigenaren van de bestaande platforms nieuwe bedrijfskansen nu de gaswinning op veel plekken op zee stopt;
- Fabrikanten van electrolysers moeten nieuwe apparaten ontwikkelen voor op zee. Electrolysers, die water splitsen in water- en zuurstof, worden nu namelijk alleen nog maar op land gebruikt.
TNO helpt
Een groot voordeel is het transport en de opslag van grootschalige windenergie door hergebruik van de bestaande infrastructuur. Door bestaande nadelen met innovaties om te zetten worden deze rendabel. TNO helpt met kennis over installaties op afstand onbemand laten functioneren via sensoren en datacommunicatie, procestechnologie, offshore operaties, meettechniek, veiligheid en energiesystemen. Dit project is mogelijk een opstap naar energie-eilanden op zee voor de productie van waterstof.
Samenwerking
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft in 2021 een Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie-subsidie van 3,6 miljoen euro toekend aan het project PosHYdon. Met deze subsidie is het consortium gestart met de huidige proeffase. De overige financiering komt vanuit de 14 consortiumpartners. Zij werken in dit project nauw samen met de operators van de platforms, fabrikanten en toeleveranciers. Duurzaam waterstof produceren werkt op zee heel anders dan op land. Denk aan de grote afstanden, zout water, harde wind, meer slijtage, hogere installatiekosten en duurder onderhoud.
