Dow Chemical in Terneuzen is 17 december veroordeeld tot een geldboete van 500.000 euro. Volgens de rechtbank Oost-Brabant is het bedrijf schuldig aan een dodelijk ongeval. Ook trof het internationaal opererend chemieconcern onvoldoende maatregelen om werknemers te beschermen en zware ongevallen te voorkomen. Volgens de rechtbank is Dow dan ook ‘ernstig tekortgeschoten in haar zorgplicht jegens haar werknemers’.

In september 2016 ging een medewerker een suikersilo binnen op het terrein van het bedrijf. Hij werd daar onwel en overleed door een te hoge concentratie stikstof in de silo. Het chemiebedrijf had dat gevaar volgens de rechtbank niet onderkend. Bovendien zorgde achterstallig onderhoud aan de silo ervoor dat stikstof vrijelijk de ruimte in kon stromen. Het gebrekkige veiligheidsbeleid droeg eraan bij dat eenvoudige en onbeschermde toegang tot de silo door werknemers mogelijk – en zelfs gebruikelijk – was.

Lekkende benzeenpomp

Daarnaast brak er in juni 2017 brand uit in het bedrijf. Dat kwam doordat er een niet goed functionerende, lekkende benzeenpomp opnieuw in gebruik werd genomen, ondanks dat er een foutmelding voor die pomp was binnengekomen. De pomp was volgens de rechtbank in de loop van de jaren niet of nauwelijks gecontroleerd en specifieke procedures over hoe om te gaan met lekkages, ontbraken.

De verdediging bepleitte vrijspraak en gaf onder meer aan dat de pomp in werking kapot was gegaan. Een uitgebreide inspectie die drie maanden voor het falen van de pomp is uitgevoerd, heeft de schade niet kunnen detecteren.

Verdediging: geen verwijt

Het is volgens de verdediging onjuist te denken dat het uitvoeren van een andere meting – zoals de vibratiemeting – wel effectief zou zijn geweest. Aangezien het falen van de pomp niet te voorspellen was, valt Dow geen verwijt te maken met betrekking tot haar testbeleid.

Tijdens de inspectie van de pomp is geen corrosie gedetecteerd. Hoewel stilstandcorrosie een bekend fenomeen is, was de kans dat – bij pompen die niet frequent draaien – degradatie zou leiden tot gevaar voor mens of milieu niet op voorhand ‘aanmerkelijk’ te noemen.

Het beleid van Dow was er volgens de verdediging op gericht dergelijke gevaren te voorkomen. Dat blijkt uit het feit dat deze pomp nog recentelijk geolied was. Ook kon volgens de verdediging niet bewezen worden dat het benzeen was, dat uit de pomp lekte toen deze opnieuw werd opgestart. Het opnieuw opstarten van de pomp was de oorzaak van de brand, niet het falen van de pomp. Het opnieuw opstarten van de pomp is volgens de verdediging een fout van de paneloperator die niet aan het bedrijf toegerekend kan worden.

Tekortgeschoten

Bij het bepalen van de straf hield de rechtbank er rekening mee dat het bedrijf verantwoordelijk is voor de veiligheid van haar werknemers. In dit geval gaat het om een internationaal chemiebedrijf. Van dit bedrijf mag worden verwacht dat zij met de aanwezige kennis, deskundigheid en technische middelen alle maatregelen neemt om zware ongevallen te voorkomen. De rechtbank stelt vast dat het bedrijf hierin, op diverse punten, is tekortgeschoten.

Zeer onveilige werksituatie

Dit leidde tot een zeer onveilige werksituatie, die een medewerker het leven kostte. Dat zo’n ongeval zou gebeuren was volgens de rechtbank bijna onvermijdelijk, zeker omdat een deel van de aanwezige risico’s helemaal niet werd onderkend. Het bedrijf schoot hiermee ernstig tekort in haar zorgplicht tegenover haar medewerkers in het algemeen en het slachtoffer in het bijzonder.

Eerdere veroordelingen

Al met al vond de rechtbank een geldboete van 500.000 euro op zijn plaats. De rechtbank wijst er in haar vonnis op dat Dow eerder is veroordeeld voor ‘soortgelijke feiten’, te weten lekkages. De menselijke gezondheid en het milieu zijn 26 juni 2017 aan risico’s blootgesteld. Ook heeft de rechtbank er rekening mee gehouden dat ‘verdachte’ een zeer grote speler is in de chemische industrie en wereldwijd een miljardenomzet realiseert.

Meegewerkt aan onderzoek

Een verzachtende omstandigheid is dat Dow heeft meegewerkt aan de strafrechtelijke onderzoeken. Ook heeft het zelf onderzoek gedaan naar de oorzaak van het dodelijke ongeval en de brand. De resultaten hiervan zijn gedeeld, aldus de rechtbank, en er zijn consequenties aan verbonden voor de bedrijfsvoering.

Reactie Dow

Het beschermen van onze medewerkers, omgeving en het milieu is en blijft ons belangrijkste aandachtsgebied in alles wat we doen, laat de woordvoerder van Dow weten. “Veilig en gezond kunnen werken op onze site heeft de hoogste prioriteit en vormt daarmee al jaar en dag de basis van al onze activiteiten en werkzaamheden. Dow betreurt daarom ook de tragische gebeurtenis op 29 september 2016 waarbij een collega om het leven is gekomen bij een bedrijfsongeval. Deze noodlottige gebeurtenis heeft diepe sporen nagelaten bij alle betrokkenen en bevestigt eens te meer dat veiligheid nooit af is. Buitenom de uitgebreide veiligheidsprocedures en -afspraken (opgenomen in het veiligheidsbeheerssysteem) waarin staat omschreven wat we doen om de veiligheid van onze medewerkers en de directe omgeving te waarborgen, heeft Dow een veiligheidsplan ontwikkeld om de veiligheidsprestaties verder te verbeteren en heeft Dow hierover nauw overleg met de verschillende externe autoriteiten.”

Lees hier de uitspraak van de rechtbank